Osoby borykające się z problemami na pewno nie raz słyszały o tym, że mogą (powinny) skorzystać z terapii. Zastanawiasz się, czym w zasadzie jest terapia?

Terapia to proces spotkania z terapeutą w celu rozwiązania problematycznych zachowań, przekonań, uczuć, problemów  lub reakcji somatycznych (objawów cielesnych). Dzięki terapii prawdopodobnie zniwelujesz bolesne odczucia oraz poprawisz jakość życia. 

Tak naprawdę, nikt nie jest w stanie dokładnie powiedzieć, jak będzie wyglądał Twój proces terapii, ale niezależnie od tego, czy jest to terapia indywidualna czy grupowa, Twoja relacja z terapeutą jest zawsze poufna. 

Przykłady:

1) Terapia Tomatisa: Sześćdziesiąt lat temu francuski otolaryngolog, neurolog i foniatra – Alfred Tomatis opracował program stymulacji mózgu. Jest to terapia edukacyjna wykorzystująca stymulację układu nerwowego poprzez bodźce docierające bezpośrednio do ucha w celu kształtowania uwagi słuchowej, czego efektem jest poprawa funkcjonowania w różnych sferach. Terapia ta jest wykorzystywana u dorosłych i u dzieci. Gdy zaburzona jest komunikacja pomiędzy uchem a mózgiem, zaburzona jest też relacja między słuchaniem a komunikowaniem się. W konsekwencji mamy do czynienia z utratą pewności siebie, wiary we własne możliwości, a to potęguje problemy z komunikacją i procesem uczenia się. Bardzo często terapię Tomatisa wykorzystuje się także w celu poprawy samopoczucia, relaksu i odprężenia. Terapia Tomatisa wskazana jest w przypadku: zaburzenia ze spektrum autyzmu, nadpobudliwość psychoruchowa, dysleksja, opóźniony rozwój mowy, zaburzenia przetwarzania sensorycznego, problemy w nauce szkolnej, problem ze skupieniem uwagi, jąkanie, słaba przyswajalność języków obcych, drażliwość, stres, depresja.

2) Trening Umiejętności Społecznych (TUS): jest podstawową  terapią dla osób z zespołem Aspergera. To trening umiejętności społecznych. Program zajęć terapeutycznych obejmuje zazwyczaj naukę dziesięciu podstawowych umiejętności: zawierania znajomości, słuchania, pytania, odmawiania, inicjowania rozmowy, dyskutowania, reagowania na krytykę, wyrażania krytyki, radzenia sobie z uczuciami (ich rozróżnianie) oraz mówienia komplementów. Zajęcia terapeutyczne prowadzone są najczęściej w kilkuosobowych grupach, ponieważ interakcje z rówieśnikami umożliwiają zdobywanie w/w doświadczeń społecznych. Można jednak prowadzić je również indywidualnie, pracując w parze. TUS  wpływa pozytywnie na kompetencje społeczne i komunikacyjne, emocje, poczucie tożsamości i własnej wartości oraz samoocenę i pewność siebie.

3) Trening EEG Biofeedback: jest on nieinwazyjną metodą wykorzystującą zdolność mózgu do bioregulacji i samouczenia się w celu poprawienia jego funkcji. Za pomocą dwóch współpracujących ze sobą zestawów komputerowych obrazowana i modulowana jest czynność bioelektryczna mózgu. Mózg, w ramach swojej aktywności, wytwarza różne zakresy fal elektromagnetycznych. Zarówno niedobór, jak i nadmiar fal o pewnych częstotliwościach może mieć wpływ na adekwatne wykonywanie niektórych czynności. W ramach treningu pacjent, wyłącznie za pomocą koncentracji swoich myśli, wykonuje różnorodne zadania w programie przypominającym grę komputerową. Polecenia są odbierane bezpośrednio na poziomie decyzji mózgu, a trenujący uczy się, jak pozytywnie zmieniać wzorce wytwarzanych fal w mózgu – wzmacniać pożądane i hamować niepożądane. Dzięki plastyczności mózgu tworzą się nowe połączenie nerwowe i uaktywniają się komórki nerwowe. Zaobserwowano poprawę funkcji poznawczych oraz wzrost ilorazu inteligencji (IQ) średnio o 9 punktów u osób z Zespołem Aspergera, którzy stosowali tę metodę.

4) Metoda Ruchu Rozwijającego (MRR) Weroniki Sherborne: ideą tej metody jest posługiwanie się ruchem jako narzędziem wspomagania rozwoju psychoruchowego, społecznego oraz emocjonalnego. Poprzez ruch rozwijana jest świadomość własnego ciała i usprawniania ruchowego, świadomość przestrzeni i działania w niej, umiejętność dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywania z nimi bliskiego kontaktu. Program terapeutyczny obejmuje cztery grupy ćwiczeń: ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała, ćwiczenia pozwalające zdobyć pewność siebie i poczucie bezpieczeństwa, ćwiczenia ułatwiające nawiązanie kontaktu i współpracy z grupą, jak i ćwiczenia twórcze. Zajęcia z wykorzystaniem MRR przynoszą największe korzyści, gdy odbywają się w formie zajęć grupowych. Dziecko podczas zabawy uczy się współpracować, zdobywa zaufanie do siebie i innych, przeżywa radość i dzieli ją z innymi, co jest niezwykle ważne w nawiązywaniu i podtrzymywaniu kontaktów społecznych.

5) Terapia mowy: stosowana u osób z Zespołem Aspergera, gdzie celem terapii jest kształtowanie sprawności komunikacyjnej rozumianej jako umiejętność posługiwania się językiem w różnych sytuacjach życia społecznego. Ćwiczenia obejmują kształtowanie umiejętności doboru środków językowych do możliwości odbiorcy oraz do funkcji, jaką pełni on w społeczeństwie, kształtowanie umiejętności osiągania celu wypowiedzi, na którą składają się umiejętność językowego przekazywania emocji oraz realizowania aktów woli. Istotną rolę odgrywają ćwiczenia z zakresu inicjowania, podtrzymywania i zakończenia konwersacji w sposób społecznie akceptowany. Terapia mowy obejmuje także ćwiczenia płaszczyzny suprasegmentalnej języka (akcent, intonacja, rytm). Nieodłączny element terapii stanowi kształtowanie komunikacji niewerbalnej, czyli nawiązywanie kontaktu wzrokowego, odczytywanie gestów oraz mimiki twarzy, uzewnętrznianie własnych emocji.

6) Terapia ręki: z różnych przyczyn – często zdrowotnych – praca i umiejętności naszych rąk mogą zostać zahamowane. Bywa tak np. przy uszkodzeniach mózgu, przy nieprawidłowej budowie ręki lub w wyniku złych nawyków, niepełnosprawności intelektualnej albo skutków przebytych chorób. Wówczas wskazana jest stymulacja, którą jest właśnie terapia ręki. Ma ona za zadanie naukę i doskonalenie różnych czynności i ruchów. Przy takiej pracy bezwzględnie należy pamiętać o tym, aby w toku ćwiczenia nie można wykluczyć udziału całego ciała. Współpraca pomiędzy wszystkimi elementami przynosi największe efekty terapeutyczne, uczy stabilizacji całego ciała przy jednoczesnej pracy wskazanej kończyny.  Wskazaniem do terapii ręki są: problemy z koordynacją pracy obu rąk, problemy z samoobsługą (np. ubieranie się, zapinanie guzików), nieadekwatne dostosowanie siły do wykonywanej czynności,  zaburzenia sprawności grafomotorycznej (dziecko nie lubi albo też nie umie wycinać, rysować, malować, ma niedokładne i niestaranne pismo, ma trudności w trzymaniu kredek czy ołówka, przedmioty wypadają mu z dłoni lub przebijają kartkę pod ich naciskiem), trudności z koncentracją, nieprawidłowa postawa ciała, zaburzenia koordynacji oko–ręka, zbyt wolne lub zbyt szybkie tempo wykonywania różnych czynności manualnych, co prowadzi do niestaranności, zaburzenia napięcia mięśniowego w obrębie obręczy barkowej lub całego ciała.

7) Bajkoterapia: jest metodą leczenia lub terapeutycznego wsparcia z użyciem odpowiednio wyselekcjonowanej literatury. Może także wspierać osobisty rozwój jednostki. Polega na ukierunkowanym czytaniu odpowiednio wybranej literatury oraz omawianiu jej pod kątem potrzeb uczestnika zajęć. Stosuje się ją zarówno we wwspieraniu dzieci i dorosłych w trudnych dla nich sytuacjach, takich jak: przeżywanie traumatycznych sytuacji, w chorobie i podczas powrotu do zdrowia, celem uzmysłowienia norm społecznych, a także w celu poprawy sytuacji życiowej. W bajkoterapii wykorzystuje się nie tylko tradycyjne bajki, ale w szczególności tzw. bajki terapeutyczne, pisane według pewnego schematu. Bajkoterapia polega nie tylko na czytaniu, lecz także na pisaniu przez siebie bajek. Bajki terapeutyczne mogą być wykorzystywane w chwili pojawienia się konkretnego problemu, jak również profilaktycznie w celu zapobiegania sytuacjom kryzysowym. Bajkoterapia ma szerokie zastosowanie, gdyż jest dobra tak samo dla dzieci, jak i dla dorosłych. W przypadku osób dorosłych są to opowiadania mające ułatwić odkrywanie informacji o nas samych. Często pomagają uzmysłowić sobie prawdę o wyuczonych (negatywnych, szkodliwych) mechanizmach, którymi dorośli posługują się w życiu. Bohaterami bajek terapeutycznych dla dorosłych targają te same wątpliwości i doświadczają oni tych samych krzywd. Bajki terapeutyczne dla dorosłych mają pomagać odkrywać swoje emocje. Historie te nie wydają się opisem naszego życia, lecz wskazaniem problemów lub błędów, jakie każdy może popełniać.

8) Muzykoterapia: potwierdzona badaniami medycznymi, muzycznymi i psychologicznymi. W Polsce na przełomie lat 50 i 60-tych badania te prowadzili lekarze: filozof medycyny prof. Julian Aleksandrowicz oraz  psychiatra prof. Stanisław Cwynar. Jednocześnie, wpływ leczniczy muzyki na człowieka analizował muzyk, kompozytor i pedagog – prof. Tadeusz Natanson. To właśnie on stał się twórcą muzykoterapii polskiej poprzez założenie w 1972 roku Zakładu Muzykoterapii na Wydziale Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki we Wrocławiu. Badania tych i wielu innych badaczy wykazały, że muzyka wywołuje u człowieka emocje oraz wpływa na reakcje wegetatywne organizmu (częstość akcji serca, częstotliwość oddechu, napięcie mięśniowe, opór skóry i podstawowa przemiana materii). Muzykoterapia ma działanie psychoterapeutyczne, ogranicza się jednak do pracy nad problemami związanymi z emocjami lub jakimś rodzajem niepełnosprawności, ale zdecydowanie nie jest treningiem audio-psycho-fonologicznym Tomatisa czy Indywidualną Stymulacją Słuchową Johansena (IAS), chociaż obydwie metody wykorzystują przefiltrowane nagrania muzyczne.  Uczestnik muzykoterapii NIE MUSI posiadać słuchu muzycznego, gdyż muzyka stanowi jedynie narzędzie terapeutyczne. Muzykoterapia polecana jest dzieciom w wieku przedszkolnym i w wieku szkolnym, młodzieży, młodym dorosłym, osobom dorosłym, seniorom, osobom przewlekle chorym, osobom niepełnosprawnym, osobom z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (Zespół Aspergera, Całościowe Zaburzenie Rozwoju), osobom cierpiącym na nerwicę i depresję, przemęczonym, zmagającym się z kryzysem, nie przystosowanym społecznie lub nie posiadającym umiejętności społecznych, a także osobom wycofanym społecznie. Muzykoterapię zaleca się również jako profilaktykę osobom pragnącym utrzymywać dobrą jakość swojego życia.